Van 2 tot en met 24 juli 1904 werd de tweede Tour de France verreden. Zes etappes, samen 2.428 kilometer, met een gemiddelde snelheid van 25,265 km/u. Er stonden 88 renners aan de start, slechts 27 haalden Parijs. De route liep met de klok mee, net als in 1903, van Montgeron naar Parijs via Lyon, Marseille, Toulouse, Bordeaux en Nantes. Het succes van de eerste Tour had de populariteit enorm vergroot, maar ook de spanningen. Supporters waren fanatiek, soms gewelddadig. De organisatie volgde de koers voor het eerst in een automobiel, maar kon niet voorkomen dat deze editie uitmondde in eeb groot schandaal uit de Tourgeschiedenis.

Een Tour vol ongeregeldheden en schandalen

Chaos op de weg, vals spelen en vele ongeregelheden overschaduwden de Tour de France van 1904.

Van favorietenstrijd naar chaos op de weg

De topfavorieten waren titelverdediger Maurice Garin, Lucien Pothier en sprinter Hippolyte Aucouturier. Garin won de eerste rit naar Lyon en nam de leiding. Aucouturier verloor veel tijd door valpartijen, maar won later vier etappes. Al in de eerste rit waren er incidenten: Pothier werd opgehouden door materiaalpech, Aucouturier reed bebloed verder na een val en Garin werd aangevallen door onbekenden in een auto.

Chaotische en gewelddadige blokkade bij St Etienne

Tijdens de tweede etappe van Lyon naar Marseille werd het peloton op de helling naar de Col de la République verrast door een gewelddadige menigte. Want supporters van Antoine Faure, een plaatselijke favoriet blokkeerden de weg, sloegen met knuppels en gooiden stenen toen Maurice Garin en andere concurrenten passeerden. Enkele renners kregen flinke klappen. De organisatie greep in met waarschuwingsschoten om de rust te herstellen. Garin reed vervolgens door, maar het incident maakte van deze Tour een chaotisch en gewelddadig spektakel.

Nog meer chaos in Nîmes

In Nîmes blokkeerden motorclubleden de weg uit protest tegen de diskwalificatie van Ferdinand Payan. Er werden stenen gegooid, renners raakten gewond en de organisatie moest waarschuwingsschoten lossen. In de derde rit werden renners opnieuw bekogeld en lag de weg vol spijkers en glas. De eerste drie etappes stonden bol van sabotage en rellen. Daarna keerde de rust enigszins terug, maar de spanning in het klassement bleef hoog. Garin hield het geel tot Parijs, met slechts enkele minuten voorsprong op Pothier.

Een trein vol favorieten leidt tot DQ

Een groot schandaal overschaduwde de Tour de France van 1904. De topfavorieten legden namelijk een deel van de koers per trein af. Ooggetuigen en journalisten rapporteerden dat Maurice Garin, Lucien Pothier, César Garin en Hippolyte Aucouturier delen van etappes oversloegen door de trein te nemen. Zo kwam het dat na maandenlange controverse en bewijsmateriaal de Union Vélocipédique Française in december 12 renners, waaronder de top vier, diskwalificeerden.

Cornet de jongste Tourwinnaar ooit

Na het onderzoek van de Franse wielerbond, en de onvermijdelijke diskwalificatie, werd Henri Cornet werd uitgeroepen tot winnaar. Daardoor werd Henri Cornet, oorspronkelijk vijfde van de Tour de France in 1904, op 19-jarige leeftijd de jongste winnaar ooit. Hij won geen enkele etappe, maar bleef uit de grootste problemen.

Hippolyte Aucouturier

Aucouturier was de snelste man van het peloton. Hij won vier etappes, vaak met overmacht in de sprint. Maar door valpartijen, sabotage en tijdstraffen speelde hij geen rol in het eindklassement. Zijn prestaties in de vlakke ritten maakten hem populair bij het publiek, maar ook hij werd uiteindelijk uit de uitslag geschrapt.

De bidon van Garin

In de eerste rit vroeg Garin om eten bij koerscommissaris Géo Lefèvre, wat tegen de regels was. Lefèvre gaf hem toch een bidon en voedsel, bang dat Garin anders zou opgeven. Het nieuws verspreidde zich snel en wakkerde de woede van tegenstanders aan. Het incident droeg bij aan de vijandige sfeer langs de weg.

De spijkers in de vijfde rit

In de etappe Bordeaux-Nantes lag de weg bezaaid met spijkers. Cornet reed de laatste 40 kilometer op twee lekke banden, omdat hulp van buitenaf verboden was. Zijn doorzettingsvermogen leverde hem veel respect op en bleek later cruciaal voor zijn uiteindelijke eindzege.

Wist je dat…?

• Henri Cornet met 19 jaar de jongste Tourwinnaar ooit is?
• De eerste vier van het eindklassement en alle etappewinnaars werden gediskwalificeerd?
• Er in de eerste drie ritten sprake was van massale sabotage, met stenen, glas en spijkers op de weg?
• Henri Paret, deelnemer in 1904, met 50 jaar de oudste Tourrenner ooit was?
• De Tour van 1904 bijna de laatste was, omdat Henri Desgrange overwoog ermee te stoppen?

De laatste Tour de France?

Het ‘treinschandaal’ symboliseert de chaotische en ongereguleerde beginjaren van de Tour. Het was een tijd waarin sportiviteit en regels nog regelmatig onderhandelbaar leken. Henri Desgrange, de toenmalige Tourbaas wilde meteen stoppen met de Tour en dacht op dat moment dat de Tour van 1904 de laatste zou worden. Gelukkig zette hij door en ging de Ronde van Frankrijk nog een lange geschiedenis tegemoet.

Tot besluit over de Tour de France in 1904

De Tour van 1904 was een koers vol strijdlust, maar ook vol chaos. Fans bemoeiden zich met de strijd, renners zochten de grenzen van de regels op en de organisatie stond machteloos. De diskwalificaties veranderden de uitslag volledig en gaven Henri Cornet onverwacht de overwinning. Het was een editie die de Tour bijna de das omdeed, maar ook leidde tot strengere regels en een nieuwe koersopzet in 1905.