De 33e Tour de France begon op 10 juli 1939 in Parijs en eindigde daar op 30 juli. De renners reden 18 etappes, waarvan acht gesplitst, en legden samen 4.224 kilometer af. De gemiddelde snelheid lag op 31,99 km/u. Van de 79 deelnemers haalden 49 de finish. De route liep tegen de klok in, via het westen, zuiden en oosten van Frankrijk.

Bron: Wikimedia Commons. France_blank.png: Sting
derivative work: EdgeNavidad (talk) | France_blank.png Route of the 1939 Tour de France, starting and finishing in Paris. The black dots are the cities that hosted a stage start and finish, the grey dots are the cities where a split stage was split.

Een laatste ronde voor de stilte

De oorlog hing in de lucht. Duitsland, Italië en Spanje stuurden geen ploegen. Frankrijk zette vijf teams in, waaronder vier regionale. België mocht twee ploegen afvaardigen. Nieuw was de bergtijdrit over de Col de léIseran, de hoogste passage ooit in de Tour. Ook werd een eliminatieregel ingevoerd: tussen etappe twee en zeven viel telkens de laatste renner in het klassement af.

Vietto leidt, Maes wacht zijn moment af

René Vietto, de Franse publiekslieveling, pakte het geel in rit vier. Hij reed slim en kreeg hulp van zijn ploeg. Sylvère Maes bleef in zijn wiel, wachtend op de Alpen. In rit negen, de enige Pyreneeënrit, won Edward Vissers, maar Vietto bleef aan Maes hangen.
In rit vijftien, van Digne naar Briançon, barstte de bom. Maes viel aan op de Izoard, Vietto kraakte en verloor zeventien minuten. De volgende dag won Maes de bergtijdrit over de Iseran en bouwde zijn voorsprong uit tot dertig minuten. In de laatste ritten reed hij gecontroleerd naar Parijs.

Sylvère Maes: de man van staal

Maes won twee etappes, waaronder de koninginnenrit en de bergtijdrit. Hij reed als een metronoom, klom als een geit en daalde als een adelaar. Hij pakte ook het bergklassement met 86 punten, net voor Vissers.
Zijn overwinning was dominant. Hij reed tactisch, kreeg hulp van zijn ploeg en bleef buiten de tijdstraffen. Het was zijn tweede Tourzege, na 1936. België vierde feest, maar wist niet dat het de laatste keer zou zijn voor dertig jaar.

Vietto en de verloren trui

René Vietto reed dagenlang in het geel. Hij kreeg griep in de Pyreneeën, maar hield stand. In de Alpen kon hij Maes niet meer volgen. Op de Izoard moest hij lossen, kwam terug, maar verloor zijn laatste krachten. Na de Tour werd hij alsnog als held onthaald. Zijn populariteit bleef groot. In 1947 zou hij opnieuw het geel dragen, maar ook dan niet winnen. Vietto werd de Poulidor van zijn tijd.

Een bidon vol vitaminen

In 1939 experimenteerden renners met voeding. Maes kreeg van zijn verzorger een bidon met een nieuwe mix: water, suiker en vitamines. Hij dronk het vlak voor de klimtijdrit. Hij voelde zich scherper, reed als een bezetene en won met tien minuten voorsprong. Na afloop zei hij: “Het smaakte vreemd, maar ik vloog”. Het was een vroege vorm van sportvoeding, die later standaard zou worden.

Wist je dat…?

• De Tour van 1939 de laatste was voor de Tweede Wereldoorlog?
• Sylvère Maes de eerste renner was die het bergklassement twee keer won?
• De Col de l’Iseran met 2.770 meter het hoogste punt ooit was in de Tour?
• De eliminatieregel tussen etappe twee en zeven elke dag één renner uitschakelde?
• Toon van Schendel de enige Nederlandse etappewinnaar was in deze editie?

Tot besluit over de Tour de France in 1939

De Tour van 1939 was een strijd tussen karakter en koersvernuft. Maes reed als een meester, Vietto vocht als een romanticus. De Alpen beslisten, de oorlog wachtte. Het was een Tour vol emotie, innovatie en afscheid. Een editie die de geschiedenis in ging als de laatste voor de stilte. Pas in 1947 zou het peloton weer vertrekken uit Parijs.